İstanbul Esenyurt, sadece göğe kadar uzanan yüksek apartmanlarının birbirine yakın olması değil, özellikle ‘kayıtsız’ yabancı nüfusunda artış ve yakın dönemde de suç olaylarında yükselişle gündeme geliyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Yardımcısı ve Şehir Plancısı Buğra Gökçe bu durumu bölgenin planlamasına bağladı.
İstanbul Esenyurt ilçesi, Türkiye’deki birçok şehirden daha yüksek bir nüfusa sahip. İstanbul’un bir nevi banliyösü olan bölgenin, kosmopolit demografisiyle ve halen İstanbul’un geneline “kıyasla” uygun ekonomik koşullarda barınma imkanlarıyla dikkat çekiyor.
Ortalamadan yüksek yapı stoğuyla görüntüsü hep gündemde olan Esenyurt’ta son dönemde yaşanan olaylar da gündem düşmemesine yol açıyor.
Şehir Plancısı olan İstanbul Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Yardımcısı Buğra Gökçe, “Esenyurt nasıl Esencılıs oldu?” başlıklı floodunda planlama olarak yapılan yanlışların nasıl bir sosyolojik bozulmaya yol açtığını anlattı.
Son günlerde Esenyurt ilçemiz ne yazık ki üzücü haberlerle Türkiye gündemine geliyor. Bir şehir plancısı olarak bugün karşı karşıya kaldığımız tabloyu değerlendirmek, bu güzel ilçenin nasıl bir dönüşüm yaşadığını sizlerle kısaca paylaşmak isterim
“1989 yılından sonra Esenyurt 500 bin kişilik bir kent merkezi olarak tasarlandı. Altyapı, sosyal donatı alanları buna göre planlandı. Ancak 2008’den sonra bu tablo değişti. Yapılan değişikliklerle kent yoğunluğu arttırıldı. Adeta şehir obez bir gelişime maruz kaldı.”
“Bu obez gelişim yoğunluk artışı ile yapılaşmayı arttırırken, yoğunluk artışını nüfus artışı takip etti. 2008 – 2022 arasındaki nüfus değişimine bakalım. Bu tablo yaşanan yoğunluk artışının boyutunu gösteriyor. Nüfus yüzde 163’lük artışla 373 binden 983 bine çıktı.”
Esenyurt betonlaşıp nüfusu da artarken, altyapı alanlarının, sosyal donatı alanlarının, eğitim, dini tesis gibi temel ihtiyaçların, yeşil alanların da plan dahilinde artması, nüfusun ihtiyacına uygun hale gelmesi gerekiyordu. Ancak bu adımlar atılmadı.
“Bağımsız belde belediyesi iken yapılan yoğunluk artışlarının kentin Büyükşehir’e bağlanması ardından dengelenip azaltılması gerekirdi. Halbuki dönemin Büyükşehir Belediyesi de bu yoğunlaşmaya izin verip, altyapısı, otoparkı olmayan gökdelenlere ve konut mezarlığına izin verdi.”
Adeta altyapıdan bağımsız büyüyen şehir gittikçe şişti. Şehir büyürken yoğunluk artışı nedeniyle üretilen konutlardan az sayıda insan büyük bir rant sağlarken, şehirde yaşayanlar açısından Esenyurt gittikçe yaşamın daha zorlaştığı bir şehir merkezine dönüştü.
“Türkiye’nin her tarafından göç alan şehir, hem konumu hem de konut ve kira fiyatlarının İstanbul genelinden düşük olması nedeniyle 2010 yılından sonra geçici sığınmacı ve düzensiz göçe de maruz kaldı. Özellikle düzensiz göçmenlerin hedef merkezi oldu.”
2008’den sonra uygulanan şehir planlama ilkelerine aykırı rant odaklı obez büyüme modeli nedeniyle artan nüfusa paralel güvenlik personeli artışı yaşanamadı. Adli ve idari kapasite belli olduğu için şehirde güvenlik zaafı yaşadı.
“Nitekim @ipaistanbul tarafından yapılan bir çalışmaya göre Esenyurt’ta yaşayanlar İstanbul ortalamasının çok üstünde güvenlik sorunu yaşadıklarını söylüyor. Narkotik, hırsızlık ve kavga gibi suçlar bölgede daha yoğun yaşanıyor.”
Sonuç olarak Esenyurt çok boyutlu problemlerle karşı karşıya. Yapı stoğunun kalitesi sorunlu. Artan betonlaşma ve yoğunluk nüfus artışını getirirken, gereken sosyal donatı sağlanmadı için eğitim, kültür ve güvenlik başta olmak üzere şehir her alanda sorun yaşıyor.
“Esenyurt’un obez büyümesi sırasında sınırlı sayıda insan büyük bir zenginliğe kavuşurken, Esenyurt’ta yaşayanlar devasa problemlerle karşı karşıya kaldı, kalmaya da devam ediyor. Dünya tarihine girecek bir örnek ile karşı karşıyayız.”
Bunu tabloyu düzeltmek için Büyükşehir Belediyemiz ve İlçe Belediyemiz büyük bir gayretle çalışıyor. Önümüzdeki yıllarda akıl ve bilimin ışığında atılacak adımlar ile tablonun değişmesini umuyor, başka şehirlerimize de Esencılıs’ın acı bir ibret olmasını diliyorum.
Esenyurt konusunda yapılanlar ortada. Yapılması gerekenler neler sizce?
