Aleyna Sevim / İstanbul – Kayseri’de akademisyenler, yapay zeka ile nesnelerin interneti teknolojilerini kullanarak milyonlarca ton gıdanın çöpe gitmesini engelleyecek bir cihaz geliştirdi. Cihaz, TÜBİTAK, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı’nın AR-GE desteğiyle, elektrik elektronik mühendisi Dr. Cem Ayyıldız ve iş insanı Baran Baykurt Emiroğlu’nun 1.7 milyon lira yatırılma kurduğu FreshSens isimli akıllı tarım girişimi tarafından geliştirildi.
Kirazda 44 güne çıktı
Ürünü, soğuk hava depolarına getirilen meyve sebzenin kutulara konarak saklanma sürelerinin uzatan bir sistem olarak tanımlayan Dr. Cem Ayyıldız, şu bilgileri verdi: “FreshSens olarak, AI (yabay zekâ) destekli platformumuz ve IoT sensörlerimizle, bozulabilir tarım ürünlerinin (meyve, sebze, çiçek vb.) saklama ömrünü tahmin etmeye ve uzatmaya yardımcı oluyoruz. Uyguladığımız teknoloji sayesinde, kirazların saklama süresi 10 günden 44 güne, narın saklama süresi ise 3 aydan 6 aya çıkarılabiliyor. Kuşkonmaz ve incir için de benzer iyileştirmeler görüyoruz; kuşkonmazın saklama süresi 7 günden 26 güne, incirin saklama süresi ise 7 günden 33 güne yükseltilmiş durumda.”
Kayıp 2.6 trilyon $
Küresel olarak üretilen gıdanın 3’te 1’inin israf olduğunu ifade eden Dr. Ayyıldız, gıda kayıpları, sera gazı emisyonlarının önemli bir kaynağı olduğunu söyledi. Akyıldız devamında da şunları kaydetti:
“İsraf edilen gıda, toplam küresel emisyonların yüzde 8-10’unu oluşturuyor. Küresel olarak gıda kayıplarının toplam tahmini maliyeti yıllık yaklaşık 2.6 trilyon dolar. Hasat sonrası saklama ve taşıma esnasında yetersiz depolama koşulları ve etkisiz envanter yönetimi nedeniyle, bozulabilir ürünlerin yaklaşık yüzde 30’u kaybediliyor. FreshSens ile hasat sonrası kayıpları en aza indirmeyi ve küresel gıda güvenliğini teşvik etmeyi amaçlıyoruz.“
Depolarda kullanılmaya başlandı
FreshSens teknolojisi Antalya, Isparta ve Karaman’daki bazı soğuk hava depolarında kiraz, kuşkonmaz, nar ve incir gibi ürünlerin korunması için kullanılmaya başlandı.
